Sürekli olarak ya da yineleyici bir biçimde, peniste yeterli bir sertlik saÄŸlayamama ya da cinsel etkinlik bitene dek bunu sürdürememe durumudur.
Herhangi bir cinsel etkinliÄŸi baÅŸlatmak veya sürdürmek için yeterli sertliÄŸi saÄŸlamada güçlük olarak tanımlanabilir. Bu sorun her cinsel etkinlik sırasında olabileceÄŸi gibi sertleÅŸme sorunu sadece belli cinsel etkinliklerde de ortaya çıkabilir. ÖrneÄŸin mastürbasyon sırasında sertlik saÄŸlanırken, eÅŸli cinsel etkinliklerde sertleÅŸme saÄŸlanamayabilir.
SertleÅŸme bozukluÄŸu kaç yaşında baÅŸlar?
SertleÅŸme sorunu her yaÅŸta görülebilir ama ileri yaÅŸlarda daha sık görülür. Yapılan araÅŸtırmalar 40 yaşından sonra sertleÅŸme sorununun görülme sıklığının arttığını göstermiÅŸtir. Ä°leri yaÅŸlarda genelde bedensel sebepler daha fazla rol oynar. Kalp damar hastalığı, diyabeti (ÅŸeker hastalığı) olan kiÅŸilerde risk daha fazladır.
Genç yaÅŸta da özellikle psikojenik nedenlerle sertleÅŸme sorunu görülebilir. Örnek olarak cinsel deneyimi yetersiz kiÅŸilerde ilk gece korkusuna baÄŸlı sertleÅŸme sorunu görülebilir.
SertleÅŸme bozukluÄŸu görülme sıklığı nedir?
SertleÅŸme bozukluÄŸu erkeklerde görülen cinsel iÅŸlev bozuklukları arasında görülme sıklığı açısından ikinci sırada yer almasına raÄŸmen baÅŸvuru sıklığı açısından birinci sırada yer almaktadır. Cinsel birleÅŸmeyi engellemesi sebebiyle daha acil bir durum olarak deÄŸerlendirilmesi tedavi için baÅŸvuru sıklığını arttırır.
Tüm eriÅŸkin erkek toplumunun %10-20’sinde görülmektedir. Bu oran yaÅŸla birlikte artmaktadır. 40–70 yaÅŸları arasında bu oran %50 lere çıkmaktadır
SertleÅŸme bozukluÄŸunda ilaç tedavileri var mıdır?
SertleÅŸme bozukluÄŸunda kullanılan çeÅŸitli ilaç tedavileri vardır. SertleÅŸme sorunu hormon düzeylerindeki bozukluk sebebiyle örnek olarak testosteron eksikliÄŸi veya hiperprolaktinemiye baÄŸlı olarak ortaya çıkmışsa hormon tedavileri uygulanabilir. Ancak hormon düzeyleri normal olan erkeklerde hormon tedavisi etkisizdir.
Son 10 yılda sertleÅŸme sorununda ilaç tedavileri konusunda önemli geliÅŸmeler oldu. Penis damarlarını geniÅŸleten, penise gelen kan akımını artıran fosfodiesteraz inhibitörleri (Sildenafil, Vardenafil, Tadalafil) tedavide kullanılmaktadır.
SertleÅŸme bozukluÄŸunda ilaç tedavileri baÅŸarılı mıdır?
SertleÅŸme bozukluÄŸunun nedenine göre ilaç tedavi baÅŸarısı deÄŸiÅŸkenlik gösterir. EÄŸer bir hormon eksikliÄŸi ya da fazlalığı söz konusuysa buna yönelik tedavi etkili olmaktadır.
Fosfodiesteraz inhibitörü olan ilaçlar (Sildenafil, Vardenafil, Tadalafil) organik kaynaklı sertleÅŸme sorununda etkili olmaktadır. Özellikle diyabete (ÅŸekere) baÄŸlı, prostat ameliyatları sonrası geliÅŸen, hipertansiyonu (yüksek tansiyonu) olan, ilaç kullanımına baÄŸlı sertleÅŸme sorunu olan kiÅŸilerde etkili olmaktadır.
SertleÅŸme bozukluÄŸunda kullanılan ilaçların yan etkileri var mıdır?
Sildenafil, Vardenafil, Tadalafil etken maddeli fosfodiesteraz inhibitörü ilaçların en sık görülen yan etkileri, baÅŸ aÄŸrısı, yüzde kızarma, dispeçsi (hazımsızlık), rint (nezle), sırt aÄŸrısı, görme bulanıklığıdır. Bu yan etkiler çoÄŸunlukla kiÅŸinin ilaç bırakmasına neden olacak düzeyde deÄŸildir.
SertleÅŸme bozukluÄŸunda kullanılan ilaçları kalp hastaları da kullanabilir mi?
Kalp hastalığı, sertleÅŸme bozukluÄŸu için en önemli risk faktörlerinden biridir. Nitrat grubu ilaç kullanan kalp hastaları, sertleÅŸme bozukluÄŸunda kullanılan ilaçları kesinlikle kullanmamalıdır.
Ayrıca stabil olmayan anjin ası (kalp aÄŸrısı), kontrol edilemeyen hipertansiyonu (yüksek tansiyon) olan, ciddi (kalp) kapak hastalığı olanlar, yüksek risk taşıyan aritmisi olan ve kardiyomyopati (kalp kası hastalığı olan) hastaları ilaç kullanımı açısından yüksek risk grubundadır.
SertleÅŸme bozukluÄŸunda kullanılan ilaçlarla ilgili yanlış inançlar nelerdir?
Bu ilaçlarla ilgili en büyük yanlış inanış ilaçların alındığında her kiÅŸide sertleÅŸme oluÅŸturacağı beklentisidir. Ä°laçların etki etmesi için cinsel istek ve uyarı gereklidir. Cinsel cinsel istek ve uyarı olmadan ilaçlar sertleÅŸme saÄŸlamaz.
Ä°kinci yanlış inanış ise sertleÅŸme sorunu olmayan kiÅŸilerde sertleÅŸmeyi artıracağı beklentisidir. SertleÅŸme sorunu olmayan kiÅŸilerde de daha yüksek bir performans beklentisiyle ilaç kullanmı olmaktadır, bu kiÅŸilerde her zamanki sertlikten daha fazla bir sertlik oluÅŸmamaktadır.
SertleÅŸme bozukluÄŸunun sebepleri nelerdir?
SertleÅŸme bozukluÄŸunun nedenlerini organik (bedensel) ve psikojenik olarak ikiye ayırabiliriz. KiÅŸide hangi sebeplerin etkili olduÄŸunu anlamak için iyi bir cinsel öykü alınmalıdır. ÇoÄŸunlukla neden organik olsa bile kiÅŸinin sertleÅŸme olup olmayacağı, sertleÅŸmenin sürüp sürmeyeceÄŸi kaygısı, sorunun üzerine performans anksiyetesinin (kaygısının) eklenmesine neden olmakta bu da sorunu yalnızca organik nedenli olmaktan çıkarmakta, psikojenik nedenlerin de etyolojide (bu hastalığın oluÅŸmasına) rol oynamasına neden olmaktadır.
SertleÅŸme bozukluÄŸuna neden olan fiziksel sebepler neledir?
SertleÅŸme bozukluÄŸunun fiziksel nedenlerini vasküler (damarsal) hastalıklar, hormonal nedenler, nörojenik nedenler, ilaçlar, alkol ve madde olarak beÅŸe ayırabiliriz.
SertleÅŸme bozukluÄŸuna neden olan psikolojik sebepler nelerdir?
SertleÅŸme bozukluÄŸunun psikojenik nedenlerini hazırlayan nedenler, tetikleyen ve sürdüren nedenler olarak üçe ayırabiliriz.
Hazırlayan nedenler arasında en sık görülenler cinsel bilgi eksikliÄŸi, cinsel deneyimsizlik ve yetiÅŸtiriliÅŸ biçimidir.
Tetikleyen nedenler arasında; iliÅŸki ile ilgili sorunlar, iÅŸ sorunları, maddi sorunlar, kendisinde ya da eÅŸinde baÅŸka bir cinsel sorun ya da bir psikiyatrik ya da fiziksel hastalığın ortaya çıkması, yaÅŸlanmanın doÄŸal deÄŸiÅŸimlerini kabullenememe, eÅŸinin hamile kalması, emzirmesi, menopoza girmesi sayılabilir.
Sürdüren nedenler arasında en yaygını performans kaygısıdır. SertleÅŸme sorunu yaÅŸayan bir erkek cinsel iliÅŸkiye baÅŸlamadan önce sertleÅŸmenin olup olamayacağı ile ilgili aşırı bir kaygı ve endiÅŸe duymaktadır. Sorunun sürmesine katkısı olan bir diÄŸer durum da cinsel eÅŸin cinselliÄŸe ve soruna karşı yaklaşımıdır.
SertleÅŸme bozukluÄŸuna sebep olabilecek risk faktörleri nelerdir?
SertleÅŸme bozukluÄŸunun en sık görülen risk faktörlerini depresyon, alkol bağımlılığı, eÅŸ reddi gibi psikojenik nedenler ve yaÅŸlanma, diabetes mellitus (ÅŸeker hastalığı), hiperlipidemi (kandaki yaÄŸ oranında artma), kardiyak (kalp) hastalıklar, hipertansiyon, alkol ve sigara kullanımı, çeÅŸitli ilaçlar gibi organik nedenler olarak sayabiliriz.
Sertleşme bozukluğu gelişen biri ne yapmalıdır?
SertleÅŸme sorunu yaÅŸayan birisi bunu yorgunluk, stres, yoÄŸun alkol alımı gibi nedenlerden sonra yalnızca birkaç kez yaÅŸadıysa bunun olabileceÄŸini bilip cinsel iliÅŸki öncesi kaygı yaÅŸayıp performans anksiyetesi (kaygısı) geliÅŸmezse bu durum geçici olabilir.
Aşırı heyecan, ilk gece korkusu gibi psikojenik nedenlerin sebep olduÄŸu bir durumsa ve hasta genç ise genelde psikojenik sertleÅŸme bozukluÄŸudur, kiÅŸi cinsel tedavi konusunda deneyimli bir psikiyatrisi veya Psikologa baÅŸvurmalıdır.Hastanın eÄŸer diabetes mellitus (ÅŸeker hastalığı), kardiyak (kalp) hastalık, hipertansiyon gibi bedensel bir hastalığı varsa ve yaÅŸlıysa organik nedenlerin rol oynayabileceÄŸi düÅŸünülerek androloji konusunda deneyimli bir ürologa baÅŸvurabilir. Ama unutulmaması gerekir ki neden organik bile olsa bir erkek sertleÅŸme sorunu yaÅŸadığında performans kaygısı eklendiÄŸinden mutlaka psikiyatrik destek de alması gerekmektedir.
Sertleşme bozukluğu nasıl tedavi edilir?
EÄŸer psikojenik nedenlere baÄŸlı sertleÅŸme sorunu varsa bu konuda deneyimli psikiyatrisi ve psikologlar tarafından cinsel tedavi uygulanabilir. Cinsel tedavi yaklaşık 6–12 seans sürmektedir.Cinsel tedavi kognitif davranışçı yöntemlerle yapılır, eÄŸer kiÅŸinin cinsel eÅŸi varsa tedaviye partneriyle baÅŸvurması önerilir, bu tedavi baÅŸarısını daha da artırmaktadır. Öncelikle cinsel konularda bilgi verilir, cinsel bölgelerin anatomisi ve fizyolojisi anlatılır. Daha sonra çeÅŸitli ev ödevleri verilerek cinsel tedavi uygulanır.EÄŸer organik nedenler düÅŸünülüyorsa, tanı ve ayırıcı tanıya götürecek incelemeler yapıldıktan sonra altta yatan nedene uygun tedavi uygulanır.
SertleÅŸme bozukluÄŸunda hangi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır?
SertleÅŸme bozukluÄŸunun nedenine baÄŸlı olarak uygulanan tedavi deÄŸiÅŸmektedir. EÄŸer cinsel bilgi ve deneyim eksikliÄŸi, ilk gece korkusuna baÄŸlı ortaya çıkan sertleÅŸme sorunu varsa yalnızca cinsel bilgi verilmesi bile sorunu düzeltebilir.
Psikojenik kaynaklı sertleÅŸme sorunu varsa bu konuda deneyimli psikiyatrisi ve psikolog tarafından yaklaşık 6–12 seans süren cinsel tedavi uygulanır.
EÄŸer iliÅŸki sorunları öncelikliyse ve buna baÄŸlı sertleÅŸme sorunu ortaya çıkmışsa öncelikle iliÅŸki terapisi daha sonra cinsel tedavi uygulanır.
Organik nedenlere baÄŸlı sertleÅŸme sorunu varsa ilaç tedaviler, penise enjeksiyon tedavileri, vakum uygulaması ve penis protezler tedavide uygulanabilir.
Sertleşme bozukluğunda vakum uygulaması ne zaman yapılır?
Özellikle yaÅŸlı hastalarda diÄŸer invaziv (giriÅŸimsel) tedavilerin uygulanma zorluklarının olması, ilaç kullanımının kontrendike (zararlı) olduÄŸu durumlarda vakum tedavisi bir tedavi alternatifi oluÅŸturmaktadır. Vakum aletlerinin avantajları; tüm sertleÅŸme bozukluÄŸu olgularında etkilidir., düÅŸük komplikasyon (istenmeyen durum) oranı vardır, kullanım sıklığı kısıtlaması yoktur.
Vakum aletlerinin kullanımının dezavantajları; uygulanması iyi bir el becerisi gerektirmektedir, dar açılı sertleÅŸme saÄŸlamaz, penis cildinde renk deÄŸiÅŸimine yol açar, morarmaya neden olur ve boÅŸalmayı engelleyebilir.
Sertleşme bozukluğunda penis protezler ne zaman kullanılır?
DiÄŸer tedavilerin baÅŸarısız olduÄŸu durumlarda, hasta tercih ediyorsa ve kor pus kavernozumda (penisin içindeki yapı) daha önceki ameliyatlara veya enjeksiyona baÄŸlı fibrozis (doku sertleÅŸmesi) geliÅŸmiÅŸse uygulanabilir.Ama hastalara protezin yalnızca cinsel birleÅŸmelerini saÄŸlayan mekanik bir araç olduÄŸu anlatılmalıdır. Ayrıca penis uzunluÄŸunun kısalır gibi görünebileceÄŸini, duyumsamalarının deÄŸiÅŸebileceÄŸini, bazen ameliyattan sonraki birkaç hafta boyunca boÅŸalmanın zor ve gecikmeli olabileceÄŸi anlatılmalıdır.Protezin çeÅŸitleri vardır, bunlar semirijit (yarı sert) ve ÅŸiÅŸirilebilir olarak ayrılır. ÅžiÅŸirilebilir olanlar daha fizyolojik bir sertleÅŸme saÄŸlar ancak mekanik problem geliÅŸme riski daha fazladır. Buna karşın aÄŸrı, enfeksiyon daha seyrek görülür.
Sertleşme bozukluğunda penis enjeksiyon tedavisi nasıl yapılır?
SertleÅŸme bozukluÄŸunun tedavisinde ilaçların kullanımından sonra daha az kullanılmasına raÄŸmen kavernoz cisim içine enjeksiyon tedavileri 1980’li yıllardan beri bilinmekte ve uygulanmaktadır.Ä°laçların kullanımının daha kolay olması ve etkin olması, ayrıca penisin içine iÄŸne yapılmasının fikri birçok kiÅŸiyi rahatsız etmesi nedeniyle daha az kullanılmaktadır.Bu amaçla prostaglandin E1, papa verin, fentolamin kullanılmaktadır. En sık görülen yan etkiler uzamış sertlik, eÄŸer sertlik 6 saatten fazla sürerse iÄŸne ile boÅŸaltılmalıdır, ayrıca peniste aÄŸrı ikinci olarak görülen yan etkidir.
SertleÅŸme bozukluÄŸunda hormonların yeri ve önemi var mıdır?
Hormonlar az veya çok olarak sertleÅŸme üzerine etkilidir. Tiroit bezinden üretilen tiroksin, pituiter bezden üretilen prolaktin, böbrek üstü adrenal bezden üretilen steroidler ve adrenalin, testisten üretilen testosteronun sertleÅŸme üzerinde etkili olduÄŸu bilinmektedir. Androjenler, erkek üreme sistemi ve ikincil cinsel karakterlerin geliÅŸimini saÄŸlar.Görsel uyarıya yanıt olarak oluÅŸan sertleÅŸme, hipogonadal erkeklerde androjen yokluÄŸundan etkilenmemektedir. Hipogonadal erkeklerde gece sertleÅŸmeleri azalır. Bu da androjenlesin sertleÅŸme oluÅŸmasında yardımcı rolde olduÄŸunu gösterir.
SertleÅŸme bozukluÄŸunda testosteron düzeylerine düzenli aralıklarla baktırılmalı mı?
SertleÅŸme sorunuyla baÅŸvuran bir erkekte testosteron düzeyini bakılması yapılması gereken tanı araçlarından biridir. Testosteron daha çok cinsel isteÄŸi etkiler, ama dolaylı olarak sertleÅŸme oluÅŸmasında da ikincil olarak etkisi vardır. EÄŸer testosteron düzeyi normal çıkmışsa cinsel istekse bir azalma yoksa düzenli olarak bakılmasına gerek yoktur. Ama testosteron düzeyi düÅŸükse belirli aralıklarla bakılması gerekir.
Sertleşme bozukluğu bulunan biri bu problemini cinsel eşiyle paylaşmalı mıdır?
SertleÅŸme sorunu yaÅŸayan birisi bunu mutlaka cinsel eÅŸiyle paylaÅŸmalıdır. Erkek sertleÅŸme sorunu yaÅŸar ve cinsel iliÅŸkiden kaçınma olursa ve eÅŸine bunu açıklamazsa eÅŸ kendisine karşı ilgisiz olduÄŸu düÅŸüncesine kapılabilir, hayatında baÅŸka birisi olup olmadığı ÅŸüpheleri yaÅŸamaya baÅŸlayabilir.
Ayrıca cinsel terapi de çift olarak baÅŸvurduklarında ve çift olarak tedaviye alındıklarında daha baÅŸarılı olmaktadır.
Sertleşme bozukluğu tedavisinde yaş sınırı var mıdır?
Cinsel yaÅŸam kiÅŸinin isteÄŸi, motivasyonu olduÄŸu sürece devam eder. Bu sebeple tedavide de bir yaÅŸ sınırı yoktur.
CETAD (Cinsel Eğitim Tedavi Araştırma Derneği)
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
CETAD Antalya Bölge Temsilcisi
www.antalyaterapipsikiyatri.com
Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.
1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99
facebook.com/antalyaterapipsikiyatri
twitter.com/DrSevilayZorlu