Depresyonda en sık görülen cinsel sorun isteksizliktir. Bu durum kendini erkeklerde sertleÅŸme güçlüÄŸü, boÅŸalma sorunları, kadınlarda ıslanamama ya da orgazm olamama ÅŸeklinde de gösterebilir. Cinsel isteksizlik sorunuyla baÅŸvuran hastalarda altta yatan bir depresif durum olup olmadığı mutlaka araÅŸtırmalıdır.
Depresyon ilaçları cinsel iÅŸlev bozukluÄŸuna sebep olur mu?
Birçok antidepresanın cinsel isteksizlik ve orgazm güçlüÄŸü yaratma gibi bir yan etkisi bulunmaktadır. Yine antidepresan ilaçlar erkeklerde boÅŸalma süresini uzatabilirler, nadir olarak görülse de sertleÅŸme zorluklarına sebep olabilirler. Öncelikle mevcut sorunun depresyondan mı yoksa ilaç yan etkisi mi olduÄŸu iyi anlaşılmalıdır.
Yukarıda da belirttiÄŸimiz gibi depresyon hastalığının kendisinin de birçok cinsel soruna sebep olma olasılığı yüksektir. EÄŸer sorun ilaç yan etkisi ise doktorunuzla konuÅŸup doz seviyesinde deÄŸiÅŸiklikler ya da baÅŸka bir ilaca geçme gibi alternatifler deÄŸerlendirilmelidir.
Panik bozuklukta ne tür cinsel sorunlarla karşılaşılır?
Birçok panik bozukluÄŸu olan hasta cinsel iliÅŸki esnasında panik atak geçiririm korkusuyla cinsel iliÅŸkiye girmekten çekinmektedir. Oysa bu risk oldukça düÅŸüktür.
Panik bozuklukta kullanılan ilaçlar cinsel sorunlara yol açar mı?
Serotonin üzerinden etki eden SSRI(serotonin geri alım inhibitörleri) grubu anksiyete (kaygı) ve depresyon ilaçları cinsel istekte azalma ve orgazm güçlüÄŸü gibi yan etkiler yapabilmektedir. Aynı zamanda bu ilaçların erkeklerde boÅŸalma süresini uzatma ÅŸeklinde bir yan etkileri de bulunmaktadır.
Böyle sıkıntılarla karşılaşıldığında hastalıkla ilaç arasında doÄŸru bir kar-zarar deÄŸerlendirmesi yapılmalı, gerekli durumlarda psikiyatriste danışarak doz ayarlaması ya da ilaç deÄŸiÅŸikliÄŸine gidilebilmektedir.
Sosyal fobi hastalığı ve tedavisinde ne tür cinsel sorunlarla karşılaşılmaktadır?
Sosyal fobi ‘Anksiyete ( Kaygı ) Bozuklukları’ sınıflaması içinde yer alan bir hastalıktır. KiÅŸi de kaygı düzeyi yüksek olduÄŸunda kiÅŸiler arası iliÅŸkiler ilk önce ortaya çıkan sorunlardan biridir. Kaygı düzeyi yüksek olan insanlar öncelikle ikili iliÅŸkilerde, kendilerine cinsel bir partner bulma konusunda sorunlar yaÅŸarlar. Ä°liÅŸki esnasında da özellikle erkeklerde performans endiÅŸesi (kaygısı), sertleÅŸme zorlukları ve erken boÅŸalma gibi sorunlara sıklıkla yol açabilir.
EÄŸer tedavi için SSRI (serotonin geri alım inhibitörleri) grubu ilaçlar kullanılıyorsa bu ilaçların cinsel istekte azalma ve orgazm güçlüÄŸü gibi yan etkileri ekstra sıkıntıya sebep olabilir.
Şizofreni hastalarının cinselliği nasıl etkilenir?
Åžizofreni hastalarının cinselliÄŸi ile ilgili eski zamanlardan beri farklı yorumlar mevcuttur.1970’li yıllara kadar aşırı cinselliÄŸin bu hastalığı tetiklediÄŸine dair yazılar vardır. Bu görüÅŸün bugün kabul edilmesi söz konusu deÄŸildir.
Cinsel aktivite hastalığın farklı tiplerinde farklı ÅŸekillerde etkilenebilir. Hastaların sosyal iliÅŸkilerindeki zayıflıkları, dürtü kontrol bozuklukları, ilgi ve istek kayıpları cinsel aktivitelerini engeller.
Åžizofrenide kullanılan ilaçlar bu hastaların cinsel fonksiyonlarını nasıl etkiler?
Åžizofreni hastalarının yaklaşık %85’inde kullandıkları ilaçlara baÄŸlı cinsel sorunlar görülür. Antipsikotik ilaçlar sertleÅŸme güçlüÄŸü, boÅŸalma güçlüÄŸü, isteksizlik, orgazm kalitesinde düÅŸüklük, adet düzensizlikleri, jinekomasti gibi birçok cinsel soruna sebep olabilirler.
Bipolar bozuklukta ( manik- depresif hastalık ) ve bu hastalığın tedavisinde cinsel hayat nasıl etkilenir?
Bipolar bozukluÄŸun manik ya da hipomanik döneminde genellikle cinsel aktivitede artış vardır. Hastalar aşırı istekli, baÅŸtan çıkarıcı tavırlar sergileyen, uygunsuz cinsel eylemler içine girebilen bir dönemde olurlar. Bu aÅŸamada kendilerine zarar vermelerini engelleyebilmek önemlidir. Depresyon dönemlerinde ise genellikle cinsel aktivitede bir azalma söz konusudur. Hastalar çoÄŸunlukla cinsel eylemlere karşı isteksiz olurlar.
SertleÅŸme sorunları, uyarılma sorunları ve orgazm güçlükleri yaÅŸayabilirler. Bipolar (iki uçlu bozukluk) bozuklukta ruh hali dengeleyicisi olarak kullanılan ilaçlardan Lityum’un cinsel fonksiyon üzerine etkisiyle ilgili ayrıntılı çalışmalar yoktur. Ancak özellikle yaÅŸ ilerledikçe testosteron düzeyinde düÅŸmeler bildirilmiÅŸtir.
Bazı vakalarda bu nedenle cinsel isteksizlik ve sertleÅŸme problemleri olabilir. Duygu durum dengeleyicisi olarak kullanılan anti epileptik ilaçların ise yine cinsel istekte azalma yapma olasılığı bulunmaktadır. Valproik asit hem kadında hem de erkekte östrojen ve androjen seviyelerini yükseltmektedir. Özellikle kadınlarda cinsel istek üzerine olumlu etkileri olabilir ancak polikistik over sendromu açısından dikkatli olunmalıdır. Lamotrijinin de cinsel fonksiyonlar üzerinde olumsuz bir etkisi gösterilmemiÅŸtir. Topiramat ve gabapentinin orgazm güçlüÄŸüne sebep olduÄŸunu gösteren bir kaç vaka sunumu mevcuttur.
CETAD (Cinsel Eğitim Tedavi Araştırma Derneği)
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
CETAD Antalya Bölge Temsilcisi
www.antalyaterapipsikiyatri.com
Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.
1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99
facebook.com/antalyaterapipsikiyatri
twitter.com/DrSevilayZorlu