Epileptik nöbetler esnasında hasta bazı garip cinsel davranışlar sergileyebilir. ÖrneÄŸin cinsel organlarını elleyebilir, mastürbasyon yapabilir. Bazen yine hastalıktan kaynaklanan cinsel uyarılmalar, erotik duygular yaÅŸanabilir. Bu uyarılmalar kimi hastalarda orgazm deneyimlerine sebep olabilir. Nöbet esnasında cinsel doyumlar yaÅŸayan kadınlar genellikle günlük hayatlarında hiposeksüeldir. ÇoÄŸu epilepsi hastası günlük hayatlarında cinsel konularda isteksizdir.
Epilepsi ilaçları cinsel fonksiyonları nasıl etkiler?
Etken madde olarak fenitoin, fenobarbiton, primi don ve karbamazepin içeren epilepsi ilaçları genel olarak cinsel istekte azalmaya sebep olabilirler. Uzun süreli kullanımları sonrasında serbest testosteron seviyelerinde azalmaya sebep olmaktadırlar. Valproik asit hem kadında hem de erkekte östrojen ve androjen seviyelerini yükseltmektedir.
Özellikle kadınlarda cinsel istek üzerine olumlu etkileri olabilir ancak polikistik over sendromu açısından dikkatli olunmalıdır. Lamotrijinin de cinsel fonksiyonlar üzerinde olumsuz bir etkisi gösterilmemiÅŸtir. Topiramat ve gabapentinin orgazm güçlüÄŸüne sebep olduÄŸunu gösteren bir kaç vaka sunumu mevcuttur.
Multipl skleroz (MS) cinsel hayatı nasıl etkiler?
MS seksüel yaÅŸamı birçok farklı yolla etkileyebilmektedir. MS’li hastalarda sıklıkla görülen yorgunluk, aÄŸrı, emosyonel (duygusal) bozukluklar, spastisite (kas kasılmaları, sertliÄŸi), barsak ve mesane disfonksiyonu (iÅŸlev bozukluÄŸu) cinsel hayatı olumsuz etkileyebilir.
Omurilikteki lezyonlar (bozukluk?) genital (cinsel) bölgede duyu azalmasına sebep olabilir. Beyindeki lezyonlar cinsel isteÄŸi düzenleyen merkezleri etkileyebilir. Daha ilerlemiÅŸ olgularda kol ve bacaklardaki güçsüzlük ve spastisite cinsel aktivitenin gerçekleÅŸmesini zorlaÅŸtırabilir hatta engelleyebilir.
Tüm bu fizyolojik nedenlerin yanında MS hastalarının yaÅŸayabileceÄŸi kendilerini özürlü ya da yetersiz hissetme, kendilik saygısında azalma, depresyon gibi sorunlar çift iliÅŸkilerini de olumsuz etkileyecektir.
Felçten sonra cinsel hayat nasıl etkilenir?
Felçten sonra her iki cins ve hasta bireylerin eÅŸleri içinde cinsel hayatta kötüleÅŸme bildirilmektedir. Hareket kısıtlılığının yanı sıra felç sonrası sıklıkla görülen psikososyal sorunlar ve depresyonunda cinsel hayatı olumsuz etkileme riski yüksektir.
Etkilenen beyin bölgesine göre de cinsel sorunlar farklılık arz edebilir. Bazı bölgelerdeki etkilenme uyuÅŸukluk ve hissizliÄŸe sebep olabilirken bazı bölgelerin etkilenmesiyle isteksizlik, ya da cinselliÄŸe aşırı düÅŸkünlük ortaya çıkabilir.
Parkinson Hastalığında cinsel hayat nasıl etkilenir?
Öncelikle yaÅŸ, hastalığın ÅŸiddeti ve depresyonun mevcudiyeti Parkinson hastalığında görülebilen cinsel sorunlar için risk faktörleridir. SertleÅŸme ve boÅŸalma sorunlarıyla karşılaşılabilinir. SertleÅŸme sorunlarında PDE5 inhibitörleri etkilidir.
Bunun dışında hastalığın tedavisinde kullanılan dopaminerjik ilaçların aşırı cinsel davranışlar çıkarma olasılığı bulunmaktadır. Bu gibi durumlar da eÅŸ iliÅŸkisini ve hastanın bakım sürecini olumsuz etkileyebilmektedir.
Omurilik hasarından sonra cinsel hayat nasıl etkilenir?
Burada hasarın hangi seviyede oluÅŸtuÄŸu önem kazanmaktadır. Yüksek seviyelerde oluÅŸan tam kesilerde psikojenik sertleÅŸmeler kaybolur, refleks sertleÅŸmeler ortaya çıkar. T12-L2 arasındaki seviyeler psikojenik sertleÅŸmelerin saÄŸlandığı seviyelerdir.
Omurilik hasarlarından sonra boÅŸalamama sorunu da ortaya çıkabilir. Sperm (meni) kalitesi bozulur. Kadınlarda omurilik hasarından sonra genital bölgede his kaybı, ıslanmada yetersizlik ve orgazm sorunları ortaya çıkar.
Yine T11-L2 arası saÄŸlamsa psikojenik ıslanmalar gerçekleÅŸebilir. S2-S5 seviyelerinde hasar oluÅŸmuÅŸsa klitoral uyarılmayla orgazm bozulur. Ancak nörolojik orgazm potansiyeli saÄŸlam kalır.
CETAD (Cinsel Eğitim Tedavi Araştırma Derneği)
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
CETAD Antalya Bölge Temsilcisi
www.antalyaterapipsikiyatri.com
Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.
1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99
facebook.com/antalyaterapipsikiyatri
twitter.com/DrSevilayZorlu