Kanser hastalığı insanın yaÅŸamını tehdit eden, ölümle karşı karşıya getiren bir süreçtir. Fakat kanser sadece öldürücü deÄŸil tedavi edilebilen bir hastalıktır. Yeni tedavi yöntemleriyle kanser hastalarının yaÅŸam süresi uzamıştır. Bu da yaÅŸam kalitesi konusunu daha da önemli hale getirmiÅŸtir.
Tanının konduÄŸu safhaya da baÄŸlı olarak kanser artık kronik hastalıklar listesinde yer almaya baÅŸlamıştır. Kanser tanısı almak, tedavisi görmek yaÅŸamın her alanını, yaÅŸamla olan her türlü iliÅŸkiyi ve bağı etkilediÄŸi gibi doÄŸal olarak cinselliÄŸi de etkiler. KiÅŸi hayata dair planlarının, beklentilerinin, isteklerinin ve hayatının bittiÄŸi duygusunu yaÅŸamaktadır. Hastalığın inkâr döneminde hiçbir ÅŸey yokmuÅŸ gibi davranan kiÅŸi bu dönemde rutinin çok üstünde, daha sık cinsel iliÅŸkiye girme ihtiyacı hissedebilmektedir.
Tedavi ve kabul süreçlerinde gerek bedensel gerekse psikolojik nedenlerden dolayı yoÄŸun bir isteksizlik hali ortaya çıkabilir. Hastalık ve tedavi süreçlerindeki bedensel sorunlar, aÄŸrılar, kiÅŸinin kendilik imajında zedelenmeye de neden olabilir. Bu süreçte ortaya çıkabilecek depresif ruh hali de sorunu ağırlaÅŸtırabilir.
Kanser hastası kişinin cinsel eşinin olup olmaması kişiyi etkiler mi?
Cinsel eÅŸi olan kiÅŸilerin olmayanlara göre bazı konularda daha fazla avantajı olabilir. Duygusal ve sosyal destek son derece önemlidir. Cinsel eÅŸi olmayan kiÅŸiler yakın arkadaÅŸ ve aile destek sistemlerinden destek gördüklerinde bu da faydalı olacaktır. Ama hastalık nedeniyle kendini iliÅŸkilerden geri çekmek yerine, kaygının aksine gitmek fayda saÄŸlayabilir.
Kanser hastası kiÅŸi ve cinsel eÅŸi ne tür psikolojik-cinsel tedavi desteÄŸi alabilir?
Hastalık ve cinselliklerinin nasıl etkilendiÄŸine dair konuÅŸmak, kaygı ve korkuları paylaÅŸmak çok önemlidir. ÇoÄŸu zaman kiÅŸiler birbirini incitmemek için tüm duygularını saklamayı seçer. Hâlbuki bu anlayış gibi görünen ÅŸey durumu zamanla kötüleÅŸtirir. Cinsellik sadece cinsel birleÅŸmeden ibaret bir ÅŸey deÄŸildir. KiÅŸiler örneÄŸin birbirlerine dokunabilir, birlikte fantezi kurabilir, mastürbasyon yapabilirler. Burada amaç orgazma ulaÅŸmak, tam bir sertlik saÄŸlamak vb. deÄŸildir. Amaç cinsel aktivitenin ve paylaşımın devamıdır.Bu konuda cinsel terapi uzmanlarından destek alınabilir.
Kanserin tedavi sürecinde cinsel isteÄŸi neler etkiler?
Cinsel isteÄŸi ve cinsel yaÅŸamı olumsuz etkileyen birçok faktör olabilir:
Tüm bunlar depresif süreçleri harekete geçirebilir, gizli bozuklukları tetikleyebilir. Bunların yanı sıra bedenini göstermede zorluk yaratır.
Kanser tedavisi sonrasında ne tür destekler alınabilir?
Esasen hasta kiÅŸi/kiÅŸiler ve yakınları tanının koyulduÄŸu günden itibaren psikolojik ve psikiyatrik destek almalıdır. Psikolojik destek cinsel tedavi desteÄŸini de kapsamalıdır. Destekler bireysel ya da grup psikoterapileri yanı sıra psikiyatrik ilaçlar desteÄŸi de içerir. Ä°laç tedavisi hastaya göre hekim tarafından düzenlenmelidir.
Kanser tedavisinde yapılan destekler işe yarar mı?
ÇoÄŸu hastalık için kullanılan tanım hastalık yoktur hasta vardır. Her hastanın hastalığı yaÅŸama ve baÅŸ etme ÅŸekli onunla da iliÅŸkilidir. Destek alma kapasitesi, tedavi uyumu, sabrı, bireysel baÅŸ etme yolları, hikâyesi gibi. Psikolojik ve sosyal destekler kanserle baÅŸ ederken oldukça önemlidir. Cinsellik yakınlaÅŸmadan, dokunmaya, seviÅŸmeden konuÅŸmaya, kiÅŸiler arasında önemli bir paylaşımdır. Hastalık nedeniyle kiÅŸi bundan vazgeçmek zorunda deÄŸildir. O yüzden desteklerin psikolojik olarak iÅŸe yaraması muhtemeldir.
Cinsel eÅŸi kanser olan biri ne yapabilir?
KiÅŸinin cinsel eÅŸinin kanser olması kendisinin kanser olması kadar travma tiktir. SevdiÄŸi kiÅŸiyi kaybetme korkusu ve gerçekliÄŸi psikolojik olarak son derece yaralayıcıdır. KiÅŸi hem kendisi sakin olmaya çalışırken hem de hasta yakınını destekleme konumunda zorlanabilir. Hastalık süreci yorucu, yıpratıcı ve konuÅŸulmayan bir süreçtir.Aynı zamanda iliÅŸkideki kimi sorunlar, kızgınlıklar yok sayılmaya çalışılır, ama bu esnada daha da karmaşık hale gelme riski taşır. Bu da zamanla iliÅŸkiyi yıpratır, kopmalara neden olabilir. Psikolojik ve psikiyatrik sorunlar yaÅŸanabilir. KiÅŸi hasta partnerine destekleyici davranırken, sürekli rol yapmamalıdır. Birçok hasta bu durumdan ÅŸikâyetini dile getirmektedir. Cinsellik, hoÅŸ anılar konuÅŸulabilir. Arzu kendine hareket alanı bulamadığı zamanlarda da korunması önemlidir. Bu süreçte konuyla ilgili uzmandan destek alınması gereklidir.
Kanser hastalığı çiftlerin iliÅŸkilerinde ne tür cinsel sorunlara neden olabilir?
Tedavi sürecinde ve sonrasında:
Kadınlarda
Cinsel istek kaybı
Kullanılan ilaçlarla iliÅŸkili olabilecek vajina kuruluk ve bununla baÄŸlantılı aÄŸrılı cinsel iliÅŸki
Orgazm güçlüÄŸü
Ağrılı cinsel ilişki
SeviÅŸme ritüellerinden kaçınmalar (ışıkta seviÅŸmeme, çıplak görünmek istememe, bedenin görünmesinden rahatsızlık…)
Erkeklerde
Cinsel istek kaybı
SertleÅŸme bozukluÄŸu
Erken boÅŸalma
Geç boÅŸalma
Orgazm güçlüÄŸü
SeviÅŸme ritüellerinde kaçınmalar (ışıkta seviÅŸmeme, çıplak görünmek istememe, bedenin görünmesinden rahatsızlık…
CETAD (Cinsel Eğitim Tedavi Araştırma Derneği)
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
CETAD Antalya Bölge Temsilcisi
www.antalyaterapipsikiyatri.com
Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.
1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99
facebook.com/antalyaterapipsikiyatri
twitter.com/DrSevilayZorlu