Önsöz
Aralık 1998de, Yönetim Kurulu, Amerikan Psikiyatri DerneÄŸinin (APA) eÅŸcinselliÄŸin bir ruhsal bozukluk olduÄŸu veya bir hastanın eÅŸcinsel cinsel yönelimini deÄŸiÅŸtirmesi gerektiÄŸi önsel varsayımını temel alan “onarım” veya dönüÅŸtürme terapileri gibi herhangi bir psikiyatrik tedaviye karşı çıktığına dair bir bildirge yayımladı. Böylece APA, “onarım” terapisine karşı olan ya da eleÅŸtirel yaklaÅŸan Amerikan Çocuk HekimliÄŸi Akademisi, Amerikan Tabipler BirliÄŸi, Amerikan Psikoloji BirliÄŸi, Amerikan Danışmanlık DerneÄŸi ve Ulusal Sosyal Çalışmacılar BirliÄŸi gibi birçok mesleki örgüte katılmış oldu (1). AÅŸağıdaki Bildirge, bir hastanın cinsel yönelimini veya cinsel kimliÄŸini deÄŸiÅŸtirmek üzere tasarlanmış terapilerle ilgili halkın ve profesyonellerin endiÅŸelerine yönelik olarak, yayımlanmış olan bildirgenin Yönetim Kurulu tarafından geniÅŸletilmiÅŸ ve ayrıntılandırılmış halidir. Bu bildirge, 1998deki bildirgenin yerini almaktan çok onu güçlendirir.
Bildirge
GeçmiÅŸte eÅŸcinselliÄŸin bir hastalık olarak tanımlanması, hemcinsler arası iliÅŸkilerin toplum tarafından ahlaki olarak aÅŸağılanmasının payandası olmuÅŸtur (2). Günümüzde, eÅŸcinselliÄŸin bir ruhsal bozukluk olduÄŸunun öne sürülmesi, eÅŸcinselliÄŸin insan cinselliÄŸi yelpazesinin normal bir üyesi olduÄŸunun giderek artan bir ÅŸekilde toplumsal kabul görmesini gözden düÅŸürme çabasından kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak cinsel yönelimin deÄŸiÅŸtirilmesi son derece politik bir konu haline gelmiÅŸtir. Gey ve lezbiyenlerin Amerikan toplumuyla bütünleÅŸmesine, böyle bir bütünleÅŸmeyi ahlaki olarak yanlış bulan ve toplumsal yapıya zarar vereceÄŸinden korkan insanlar tarafından karşı çıkılmaktadır. Bu konu etrafındaki politik ve ahlaki tartışmalar, konunun her iki tarafındaki bireylerin niyetlerini ve hatta kiÅŸiliklerini önplana çıkararak bilimsel verileri gölgede bırakmıştır. Bu belgenin amacı, gündemdeki bu konuya bir miktar ışık tutmaktır.
Bireyin cinsel yönelimini deÄŸiÅŸtirmeye yönelik klinik giriÅŸimlerin geçerliliÄŸi, etkinliÄŸi ve etik yönü tartışmalıdır (3,4,5,6). Bugüne kadar, “onarım” terapilerinin gerçek etkinliÄŸine ya da verdiÄŸi zarara karar vermeye yetecek sonuçlar bildiren titiz bilimsel çalışma yoktur. “Onarım” terapilerine dahil edilme ölçütleri, tedavinin risk ve faydaları ve uzun vadeli sonuçları ile ilgili bilimsel veri son derece kıttır. Literatür, deÄŸiÅŸtiÄŸini iddia eden, deÄŸiÅŸtirme giriÅŸimlerinin kendine zarar verdiÄŸini iddia eden ve deÄŸiÅŸtiÄŸini iddia edip daha sonra bu iddialarından vazgeçen bireylere iliÅŸkin anekdotların aktarıldığı bildirilerden oluÅŸmaktadır (7,8,9).
“Onarım” ve dönüÅŸtürme terapisi uygulanan hastalarla ilgili sınırlı bilimsel veriye raÄŸmen, uygulamalara mantıksal zemin oluÅŸturan kuramları deÄŸerlendirmek mümkündür. Ä°lk olarak, bu terapiler, eÅŸcinselliÄŸin bir ruhsal bozukluk olmadığına dair Amerikan Psikiyatri DerneÄŸinin 1973ten beri koruduÄŸu, bilimsel görüÅŸle çatışmaktadırlar. “Onarım” terapistlerin kuramları, eÅŸcinselliÄŸi ya geliÅŸimde duraklama, ya ÅŸiddetli bir psikopatoloji ya da ikisinin karışımı olarak görmektedir (10-15). Son yıllarda, “onarım” terapisinin önde gelen uygulayıcıları, açık bir ÅŸekilde, eÅŸcinselliÄŸi patolojik kabul eden eski psikanalitik teorileri eÅŸcinselliÄŸi kınayan geleneksel dini inançlarla birleÅŸtirmiÅŸlerdir (16,17,18).
“Onarım” veya dönüÅŸtürme terapilerinin dayanak aldığı eski kuramlara ve dini inanışlara ilk bilimsel eleÅŸtiriler seksoloji araÅŸtırmacılarından gelmiÅŸtir (19-27). Daha sonra, psikanalitik kaynaklardan da eleÅŸtiriler ortaya çıkmıştır (28-39). EÅŸcinselliÄŸi kınayan ve “onarım” terapisinin dini formlarının altında yatan geleneksel, Kutsal Kitapa dayalı yorumlara karşı çıkan dinsel düÅŸüncelerde de giderek artış görülmüÅŸtür (40-46).
Öneriler:
CETAD (Cinsel Eğitim Tedavi Araştırma Derneği)
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
CETAD Antalya Bölge Temsilcisi
www.antalyaterapipsikiyatri.com
Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.
1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99
facebook.com/antalyaterapipsikiyatri
twitter.com/DrSevilayZorlu