TPD ve CETAD BASIN AÇIKLAMASI: EŞCİNSELLİK HASTALIK DEĞİLDİR
Basına ve Kamuoyuna
Hafta sonu yazılı basında çıkan ve Aile ve Kadından sorumlu Devlet Bakanı Sayın
Aliye Kavaf ile yapılan röportajda dile gelen “eşcinselliğin tedavi edilmesi gereken hastalık
olduğu” şeklinde ifadesi ile ilgili düşüncelerimizi ve sonrasında başlayan tartışmalar ile ilgili
bilimsel gerçekler ışığında hassasiyetimizi kamuoyu ile paylaşmak istiyoruz.
Eşcinsellik biseksüellik ve heteroseksüellik gibi insanda tanımlanan üç yönelimden
biridir. Her şeyden önce bir hastalık değil yönelim farklılığıdır. Eşcinselliğin bir hastalık
olduğu yaklaşımı 40 yıl önce terk edilmiş ve psikiyatrik hastalık tanı listelerinden
çıkarılmıştır. Uluslararası ve ulusal hekim örgütlerince eşcinsellik heteroseksüellik gibi
sağlıklı bir durum olarak kabul edilmektedir.
Yönelim bireylerin tercihleri ile oluşan bir durum değildir. Bu nedenle eşcinsellik bir
cinsel tercih değildir. Kişinin iradesinden bağımsızdır. Cinsel gelişim sürecinde çoğunlukla
ergenlikte birey tarafından fark edilir. Biyolojik ya da sosyal belirleyicileri ne olursa olsun
yönelim kişi tarafından ya da tedavi ile değiştirilebilir bir durum değildir. Bununla birlikte bir
çok toplumda eşcinsellik ile ilgili olumsuz yargılar, yanlış cinsel inanışlar bulunmaktadır. En
yaygın olanlarından biri de eşcinselliğin hastalık olduğu yanlış inanışıdır. Olumsuz yargılar
sonucunda toplumda ötekileştirme aracı olarak kullanılmakta, eşcinsel bireyler cinsel
yönelimleri nedeniyle ayrımcılığa uğramaktadır. Demokrasi ve özgürlüklerin gelişmesi ile
eşcinsel bireyler de çeşitli haklara kavuşmuşlardır. Ancak halen bir çok gelişmekte olan ve az
gelişmiş ülkede eşcinsellik gayri ahlaki kabul edilmekte, eşcinseller ağır sosyal ve hukuki
baskılara maruz kalmaktadırlar. Bu açıdan eşcinsellerin yaşadığı ayrımcılıkla mücadele, insan
haklarının gelişimi açısından ayrı bir öneme sahiptir.
Sayın Bakan tarafından yapılan açıklama bir çok yönden eleştiriye açıktır. Öncelikle
açıklama bilimsel kabule aykırı bir ifadedir. Bunun dışında etik açıdan da sorunludur.
Hastalık tanımlaması ilgili meslek örgütlerinin uzun bilimsel süreçler sonucunda vardıkları
kabul gören tanı sınıflandırmaları ile yapılmaktadır. Bilimsel açıdan yetkin olmayan kişilerin
uygun olmayan ortamlarda açıklamalarda bulunması kamuoyunun yanlış bilgilenmesine
neden olacaktır. Diğer taraftan toplumun bir kesimini tedavi edilmesi gereken hasta grubu
olarak tanımlanması bir insan hakkı ihlalidir
Bu konunun kamuoyu gündemine gelmesi ile bilgi kirliliği de artmıştır. Cinsellik
hakkında yetkin olmayan kişilerce basına yanlış bilgiler verilmesi ülkemizde ciddi bir
sorundur. Bu konu ile de ilgili olarak uzman kisvesi altında bilimsel gerçeklere aykırı bir
şekilde eşcinselliğin hastalık olduğu yönünde demeçler verilmekte, onarıcı terapi gibi yıllar
önce terk edilen bazı tedavi yöntemleri bilimsel veriymiş gibi sunulmaktadır. Bu açıdan
özellikle kamuoyunun yanlış bilgilenmesinin engellenmesi için basınımızı uzman görüşü
alırken alanında yetkin hekim örgütlerini tercih etmeleri konusunda duyarlı olmaya
çağırıyoruz.
Sonuç olarak eşcinsellik bir hastalık değil toplumun çoğunluğunu oluşturan
heteroseksüellik gibi bir yönelimdir. Aksi yönde düşünce ancak kişisel inanış olabilir. Kişisel
inanış toplum ile paylaşıldığı andan itibaren bazı sorumlulukları doğurmaktadır. Kamu
görevlisi olan ve devlet erkini temsil eden bireylerin açıklamaları ise sonuçları açısından çok
daha hassas bir zeminde değerlendirilmelidir. Ayrımcılığa uğradığı bilinen eşcinseller ile ilgili onların hasta oldukları şeklinde bir ifade sonuçları ciddi hak kayıplarına neden olabilecek
uygulamaları doğurabilir.
Türkiye Psikiyatri Derneği olarak eşcinsellik ile ilgili yanlış, hak ihlallerini ve
ayrımcılığı körükleyebilecek ifadelerden, bilgi kirliliğinden ve toplumda oluşan olumsuz
yargılardan dolayı endişeliyiz. Bu durum yazılı basından elde edilen bir ifadeye
dayandığından Sayın Bakan’ı olası yanlış anlamalara yol açmaması için bilimsel veriler
ışığında yeni bir açıklama yapmaya ve bu yanlışlığı düzeltmeye davet ediyoruz.
Kamuoyuna saygı ile duyurulur.
Doç. Dr. Doğan Yeşilbursa
Türkiye Psikiyatri Derneği
Merkez Yönetim Kurulu Adına
Genel Başkan
Dr. Ejder Akgün Yıldırm
Türkiye Psikiyatri Derneği
Cinsellik ve Cinsel sorunlar
Bilimsel Çalışma Birimi koordinatörü
Prof. Dr. Doğan Şahin
İnsan Hakları ve Etik
Bilimsel Çalışma Birimi Koordinatörü
Dr. Nesrin Yetkin
CETAD (Cinsel Eğitim Tedavi Araştırma Derneği)
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
CETAD Antalya Bölge Temsilcisi
www.antalyaterapipsikiyatri.com
Şirinyalı Mh. İsmet Gökşen Cad.
1528 S. Şahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99
facebook.com/antalyaterapipsikiyatri
twitter.com/DrSevilayZorlu