Cinsel yönelim kiÅŸinin cinsel ve duygusal olarak istek, duygu, düÅŸünce ve davranışının hangi cinsiyete yönelik olduÄŸunu ifade eden bir terimdir. Bu baÄŸlamda, karşı cinsiyete yönelen arzular heteroseksüel, ayni cinsiyete dönük arzular ise eÅŸcinsellik olarak tanımlanır. Oysa insanın cinsel yaÅŸantısı siyah-beyaz. iki kutuplu bir olgu deÄŸildir. Kinsey skalasında "hem heteroseksüel, hem eÅŸcinsel" olarak ifade bulan biseksüellik, kiÅŸinin cinsel ve duygusal olarak hem erkek hem kadınlara ilgi duyması ÅŸeklinde tanımlanabilir.
Biseksüellik, cinsel yönelimler içerisinde en zor anlaşılanı ve en az kabul görenidir. Ä°nsanların karşılaÅŸtıkları herhangi bir konudaki "kesin" bilgi sahibi olma arzuları biseksüelliÄŸi algılamalarını ve kabul etmelerini güçleÅŸtiren bir faktördür. Çünkü biseksüellik kimi çekici bulduÄŸu sorusuna "net" bir tanım vermek yerine "her ikisi de" demektedir. Bu yanıt biseksüellik hakkında birçok önyargının oluÅŸmasına neden olmaktadır.
Kinsey araÅŸtırmaları kadınlarda % 15-25, erkeklerde ise %33-46 oranında insanın biseksüel olabileceklerini ifade ederken oldukça geniÅŸ bir popülasyonu iÅŸaret etmiÅŸ ve tartışmalara neden olmuÅŸtur. Yakın zamanlı çalışmalarda oranlar daha farklıdır, örneÄŸin; ABD National Center for Health Statistics in 2002 yılında yaptığı çalışmada 18-44 yaÅŸ arası erkeklerin %1.8 inin, aynı yaÅŸ aralığındaki kadınların ise %2.8 inin kendilerini biseksüel olarak adlandırdıkları belirtilmiÅŸtir (Kinsey Enstitute 2007). Yine aynı ÅŸekilde 1993 te yayınlanmış olan "The Janus Report on Sexual Behavior," ise erkeklerin %5, kadınların ise %3 ünün kendilerini biseksüel olarak tanımladıklarını ifade eder.
Cinsel yönelimin netleÅŸmesi süreci eÅŸcinseller gibi biseksüeller için de oldukça kafa karıştırıcı bir dönemdir. Bir yanda toplumun geneli tarafından teÅŸvik edilen ve tek doÄŸru olarak öne sürülen "heteroseksüel " kimliÄŸe uygun olan yaÅŸantılar, diÄŸer yanda ise yine toplumsal normlar tarafından yasaklanan ve kötü ilan edilen kendi cinsiyetini arzulayan yaÅŸantılar nedeniyle birçok biseksüel cinsel yönelimini adlandırmakta zorluk çekmektedir. Bu dönemde yaÅŸayabilecekleri korku, kaygı, suçluluk ve utanç duygularından dolayı psikolojik sorunlar yaÅŸayabilir ve yardıma ihtiyaç duyabilirler. Ruh saÄŸlığı çalışanlarının bu süreçte rolü, kiÅŸinin karşılaÅŸtığı güçlükleri anlamasını, baÅŸ etmesini kolaylaÅŸtırmak, kendini tanımasına/keÅŸfetmesine ve olduÄŸu gibi kabullenmesine yardımcı olmaktır.
Biseksüel bireylerin büyük çoÄŸunluÄŸu heteroseksüel iliÅŸkiler yaÅŸadıkları dönemde toplum normlarına uygun bir yaÅŸam sürdürdükleri için, biseksüel yönelimleri konusunda görünür olmamayı seçmekte ve salt heteroseksüel bireyler olarak tanınmaktadır. Bu durum, yaÅŸamlarının ilerleyen süreçlerinde eÅŸcinsel arzu veya iliÅŸkilerini gizli tutarak yaÅŸayan bireylerin açılma süreçlerine ve dolayısı ile saÄŸlıklı bir cinsel yönelim kimliÄŸi geliÅŸtirmelerine engel olabilmektedir. Yapılan kimi çalışmalarda bu engellenme nedeniyle biseksüel bireylerin daha çok stresöre maruz kalabilecekleri ve daha büyük ruhsal sorunlar yaÅŸayabilecekleri öne sürülmüÅŸtür (Jorm, Korten ve ark. 2002). Buna karşın heteroseksüel iliÅŸki yaÅŸadıkları dönemlerde biseksüel yönelimlerinin görünür olmaması, toplumsal yaftalamalar ve ayrımcı uygulamalara karşı biseksüel bireyleri eÅŸcinsel bireylere•:ıyasla daha az hedef haline getirmektedir. Bu nedenle biseksüel bireylerin eÅŸcinsellere nazaran daha az yrımcılığa uÄŸradıklarını ve daha az ruhsal sorun bildirdiklerini bildiren çalışmalar da bulunmaktadır. (Kuyper e Fokkema, 2011; Bagley ve Tremblay, 1997)
Biseksüel bireyler toplumun geneli tarafından eÅŸcinsel iliÅŸkileri nedeniyle ayrımcılığa maruz kalırken, eÅŸcinsel _-ruplar içerisinde de heteroseksüel iliÅŸkileri nedeniyle ayrımcı tutumlarla karşılaÅŸabilirler. ÖrneÄŸin gey erkekler, r.seksüel bir erkeÄŸi gey oluÅŸunu inkar eden biri olduÄŸu için; lezbiyenler biseksüel kadınları, erkeklerle birlikte oldukları için dışlayabilir ya da eleÅŸtirebilirler.
Benzer bir ön yargı, heteroseksuel-biseksüel iliÅŸkilerde güvensizlik ve aldatılma kaygısı ÅŸeklinde sıklıkla aÅŸanmaktadır. Bu durumun temelinde biseksüel bireylerin aynı anda hem kadınları hem erkekleri arzuluyor .duÄŸu yanlış inancı yer alır. Biseksüel bireyler, yaÅŸamlarının farklı dönemlerinde her iki cinsiyete de cinsel e romantik arzu duyabilir veya yaÅŸamları boyunca tek bir cinsiyet ile iliÅŸki kurabilir ve diÄŸer cinsiyetle erhangi bir deneyim yaÅŸamayabilirler. Biseksüel iliÅŸkilerde aldatma potansiyeli ya da riski üzerinden :.:ÅŸüniildüÄŸünde, benzer bir kaygının heteroseksüel çiftler için de her daim var olabileceÄŸi unutulmamalıdır.
Son olarak, günümüzde biseksüel bireylerin sayılarının artışı ya da farklılaÅŸmak adına biseksüel olmanın ıoda haline geliÅŸi gibi mitlerin üzerinde durmak faydalı olacaktır. Ä°nsanlar, hayatlarının belli dönemlerinde nerak, fantezi, moda ya da durumsal herhangi bir nedenle hemcinsleri ile cinsel birliktelikler kurabilirler. Fakat ru durum cinsel yönelimlerinin biseksüel olduÄŸunu göstermez. Zira cinsel yönelim sadece kiminle seks aptığmızla sınırlı bir durum deÄŸil, kime aşık olduÄŸunuz, kiminle yaÅŸamak hatta kiminle yaÅŸlanmak istediÄŸinizi :e kapsayan hayat boyu bir süreci yansıtır. Toplumsal kabulün arttığı gruplarda bireyler cinsel yönelimlerini gizlemek zorunda kalmadıkları için daha görünür bir hayat sürdürebilmekte ve aslında görünürlükteki bu artış ?ayısal bir artış gibi algılanabilmektedir. Cinsel yönelim bir seçim deÄŸildir, bu nedenle yasaklarla ortadan kaldırılamaz, özenilerek deÄŸiÅŸtirilemez.
Psikiyatrist Uzm. Dr. Seven Kaptan
CETAD (CİNSEL EĞİTİM VE ARAŞTIRMA DERNEĞİ)
KAYNAKLAR
I Bagley C,Tremblay P (1997) Suicidal behaviors in homosexual and bisexual males.
Crisis, 18(l):24-34. 1 Jorm AF, Korten AE. ve ark. (2002) Sexual orientation and mental health: Results from a community survey of young and ıddle-aged adults. British Journal of Psychiatry; 180:423-427
Kinsey Institute, Retrieved 16 February 2007."Frequently Asked Sexuality Questions to the Kinsey Institute".
Kuyper L.. Fokkema T. (2011) Minority stress and mental health among Dutch LGBs: examination of differences between sex -id sexual orientation, J Couns Psychol. Apr;58(2):222-33.
CETAD (Cinsel Eğitim Tedavi Araştırma Derneği)
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
CETAD Antalya Bölge Temsilcisi
www.antalyaterapipsikiyatri.com
Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.
1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99
facebook.com/antalyaterapipsikiyatri
twitter/ Dr.SevilayZorlu