AÅŸağıdakilerden birinde (ya da daha çoÄŸunda), sürekli ya da yineleyici güçlük çekme:
Olup olmadığını belirtiniz:
YaÅŸam boyu: Bu bozukluk, kiÅŸi cinsel açıdan etkin olduÄŸundan ber vardır.
Edinsel: Bu bozukluk, oldukça olaÄŸan bir cinsel iÅŸlevsellik evresinde sonra baÅŸlamıştır.
O sıradaki ağırlığını belirtiniz:
Ağır olmayan: A tanı ölçütündeki belirtiler az sıkıntı doÄŸurur.
Orta derecede: A tanı ölçütündeki belirtiler orta düzeyde bir sıkıntı doÄŸurur.
Ağır: A tanı ölçütündeki belirtiler çok sıkıntı doÄŸurur.
TANIM
Vajinanın dış üçte bir kaslarında cinsel birleÅŸmeyi engelleyecek bir biçimde, yineleyici ya da sürekli olarak istem dışı kasılma olmasıdır. Vajinadaki bu kasılma çoÄŸu vakada cinsel birleÅŸmeye ya da parmak, tampon gibi bir ÅŸeyin girmesine izin vermeyecek kadar kuvvetli iken çok az olguda zorlama ile giriÅŸ olabilir.
Vakaların çoÄŸunda cinsel birleÅŸme denenmedikçe, istek, uyarılma hatta orgazm sorunu olmayabilir. Ancak cinsel birleÅŸme fikri ya da küçük bir giriÅŸim bile kasılmaya neden olabilir. Bazı vakalarda vajinanın kasılması yanında bacaklarda ve bedenin diÄŸer bölgelerinde de kasılma olur. EÅŸ, cinsel birleÅŸme giriÅŸiminde bulunduÄŸunda itme, korku ve panik duyguları ortaya çıkabilir.
ÇoÄŸu vakada Vajinismus cinsel yaÅŸamın başından beri vardır ancak kadınlar cinsel birleÅŸme denemesinde bulunmadıklarından durumun farkında olmazlar. Birçok kadın evlilik öncesinde niÅŸanlılarıyla cinsel birleÅŸme denemesinden bilinçsiz olarak kaçınırlar ve bunu ahlaki ya da dini nedenlere baÄŸlarlar. Cinsel birleÅŸme denemesi mümkün olduÄŸunca ertelenmiÅŸtir. Evlendikten sonra da bir çoÄŸu yorgun olduÄŸu ya da başının aÄŸrıdığı gerekçesiyle birleÅŸme denemesini erteler.
Olguların çoÄŸunda ilk cinsel birleÅŸme denemesinde korku ve kasılma ortaya çıkınca birkaç ay içinde cinsel birleÅŸme denemeleri giderek seyrelir ve çift cinsel birleÅŸme denemesinde bulunmaksızın cinselliÄŸi yaÅŸama alışkanlığı geliÅŸtirirler
VAJÄ°NUSMUSLU KADINLARIN ÖZELLÄ°KLERÄ°
Vajinismusu olan kadınlar çoÄŸunlukla çocuksu özellikler gösteren, cinsel açıdan tecrübesiz kiÅŸilerdir. Cinsel güvensizlikleri, korkuları ve çatışmaları nedeniyle kırılgandırlar.
Tedavi arayışı birçok vakada evlilikten sonraki 1 yıl içinde ortaya çıkarken, bazı olgularda 20 yılı geçebilir.
Tedavi arayışı çoÄŸunlukla çocuk sahibi olmak isteÄŸine ya da çevreden gelen “çocuk yapın” baskısına baÄŸlıdır.
Yapılan birçok araÅŸtırmada vajinismuslu kadınların kurallara uyan, kızgınlığını dışa vuramayan, sürekli bir kabul ihtiyacı içinde olan “Ä°YÄ° KIZLAR” oldukları saptanmıştır.
Bu kadınlar genellikle baskıcı ve otoriter olan babalarının tersi özellikler gösteren kiÅŸileri eÅŸ olarak seçme eÄŸilimindedirler. EÅŸleri nazik, kibar ve pasiftir.
SIKLIK
Kanada da 2005 yılında yapılan bir araştırmada kadınların %1-%6 sının vajinismus yaşadığı bulunmuştur.
Ülkemizde ise CÄ°NSEL TEDAVÄ° BÄ°RÄ°MLERÄ°NE BAÅžVURAN KADINLARIN YAKLAÅžIK % 50 SÄ° vajinismus nedeniyle baÅŸvurmaktadır.
Geleneksel aile yapılarının korunduÄŸu, kızlık zarının kadının namusu olarak görüldüÄŸü ülkemizde vajinismus batılı toplumlara göre çok yüksek oranda görülmektedir.
Derneğimizin 2006 yılında, cinsel birleşme yaşamış 508 kadına sorulan
“Ä°LK CÄ°NSEL BÄ°RLEÅžMENÄ°Z YA DA BÄ°RLEÅžME DENEMENÄ°Z SIRASINDA KORKU, KASILMA, ACI HÄ°SSÄ° YA DA KAÇINMA DAVRANIÅžINIZ NEDENÄ°YLE CÄ°NSEL BÄ°RLEÅžMENÄ°N GERÇEKLEÅžMEDİĞİ OLDU MU?”
sorusunu kadınların %54 ü “evet” olarak yanıtlamışlardır.
Kentte yaşayan kadınlarda bu oran %51,2 iken,
Kırsal alanda yaşayan kadınlarda %60,8 idi.
Gene eÄŸitim durumu düÅŸtükçe bu sorunu yaÅŸayan kadınların oranında artma olmaktaydı.
“ZAMAN ZAMAN HALA BU DURUMU YAÅžADIÄžINIZ OLUYOR MU?”
sorusunu ise bu kadınların % 17 si "evet" olarak yanıtlamışlardır. Bu sorulara evet yanıtı veren tüm kadınlar vajinismuslu olmasalar bile vajinismus
görülme sıklığının ülkemizde çok yüksek olduÄŸunu söyleyebiliriz.
VAJÄ°NUSMUSUN NEDENLERÄ°
1. Baskıcı, otoriter baba,
2. Baba-kız iliÅŸkisinde güçlükler,
3. Zayıf, güçsüz anne,
3. Cinselliği değersizleştiren/aşağılayan aile,
4. Cinsel organlardan iÄŸrenme veya hoÅŸlanmama,
5. Olumsuz dinsel ÅŸartlanma,
6. Cinsel ÅŸiddet,
7. EÅŸcinsel özdeÅŸleÅŸme,
8. Yanlış bilgiler ve inanışlar,
9. Kızlık zarını yitirme korkusu,
10. Cinsel tabular, mitler, inanışlar,
11. Pasif, bağımlı eş,
12. Gebelik korkusu,
VAJİNUSMUS NASIL GELİŞİYOR?
Vajinismus bir savunma tepkisidir ve bilinçdışı savunma, saldırgan ve tehditkar olarak algılanan erkekle birleÅŸmeyi reddetmektir.
ErkeÄŸin saldırgan olarak algılanışına ek olarak cinselliÄŸin kirli ve kötü bir ÅŸey olarak algılanması da birleÅŸmeye karşı bir direnç geliÅŸmesine zemin hazırlamaktadır.
Vajinismuslu kadınlar çocukluk ve gençlik yıllarında ailelerinin iyi kızları olarak uyum göstermiÅŸ kiÅŸilerdir.
Kurallara uyan, kızgınlığı dışa vurmayan sürekli bir kabul ihtiyacı içinde olan kadınlardır.
Vajinismuslu kadınlar iliÅŸkiyi ÅŸiddet veya iÅŸgal edilme olarak gördüklerinden kasılmanın anlamı da ÅŸiddete karşı önlem almak demektir.
Birçok araÅŸtırmada gösterildiÄŸi gibi vajinismusluların çoÄŸu ya gerçekten
fiziksel şiddete maruz kalmış ya da şahit olmuş kimselerdir.
Malleson, vajinismuslu kadınların erken cinsel travma veya bedensel travmaları olduğunu iddia etmiştir.
O Sullivan vajinismuslu kadınların çoÄŸunun tehditkar ve agresif babayla büyüdüÄŸünü ileri sürmüÅŸtür.
Silverstein in incelediÄŸi 22 kiÅŸilik vajinismuslunun, neredeyse tümünün ahlaki ve cinsel olarak baskı uygulayan babalarının olduÄŸu görülmüÅŸtür. Babalarının baskın ve tehditkar, annelerinin seksten hoÅŸlanmayan, seksi görev gibi yapan kadınlar olduÄŸu, anne-baba iliÅŸkisinin de fiili ÅŸiddet, sık çatışma ile karakterize olduÄŸu görülmektedir.
Vajinismuslu kadınların sıklıkla çeÅŸitli fobileri olur veya olmuÅŸtur.
Bu kadınlar annelerini, kendisini ve çocuklarını koruyamayacak kadar etkisiz, çaresiz ve bağımlı olarak deÄŸerlendirir. Anneleri genellikle babalarının baskınlığına karşı mücadele vermiÅŸ fakat baÅŸarılı olamamıştır. Ä°liÅŸkide bulunmak bu tarzda algılanan zavallı anneyle özdeÅŸleÅŸmeyi ifade ettiÄŸinden, iliÅŸkiye girmemek en iyi savunma olarak algılanır.
Baba kız iliÅŸkisinde ise bir yandan baskı ve kontrol varken diÄŸer yandan koruyuculuk, sınırların belirsizliÄŸi ve özel bir yakınlık dikkati çekmektedir. Bu durum kız çocuÄŸu için yakınlaÅŸmayı daha da tehditkar bir hale getirmektedir. Dolayısıyla kapanma, kendini koruma, uzak durma, barikat kurma ve sınır koymak ile ilgili savunma ihtiyaçlarının bir ifadesidir. Vajinismus, korkulan acıya, beklenen ÅŸiddete ve sınırlarına girilmesine karşı kadını korur. Semptom bütünlüÄŸünü ve bağımsızlığını koruma, devam ettirme isteÄŸini gösterir.
Tüm bu nedenlerden dolayı vajinismuslular, saldırgan, otoriter ve baskıcı olan babalarının tersi özellikleri olan erkekleri eÅŸ/sevgili seçme eÄŸilimindedirler. EÅŸleri nazik, kibar ve pasif görünürler. Vajinismuslu kadın ve eÅŸi karşılıklı olarak birbirinin saldırganlığından ve birbirlerini kırmaktan korkarlar. Vajinismusu olan kadınların kocalarında sıklıkla görülen özellikler, sakin, nazik, edilgen, duyarlı, çekingen, giriÅŸken olmayan ve aşırı saygılı olmalarıdır. Evlilik öncesinde eÅŸleriyle olduÄŸu gibi baÅŸka kadınlarla da cinsel deneyimleri sınırlıdır. ÇoÄŸunlukla cinsel yakınlaÅŸmalar çeÅŸitli dokunma ve öpüÅŸmelerden ileri gitmez. Evlendikten sonra da cinsel iliÅŸkiden kaçınma tam bir anlaÅŸma içinde sürdürülür.
Vajinismuslu eÅŸleri de genellikle “Ä°YÄ° ÇOCUKLAR”dır. Benzer bir ailede büyümüÅŸlerdir ve babalarının aksine kadınlara karşı nazik, kibar ve anlayışlı olmaya karar vermiÅŸlerdir.
Bazıları “seks fahiÅŸeler içindir, bir eÅŸ ise saf, tatlı ve masumdur” düÅŸüncesi içerisindedirler. Kendi cinselliÄŸi konusunda daha güvenli ve daha agresif erkekleri seçen kadınların nadiren vajinismus terapisine ihtiyaçları olur.
Sonuçta eÄŸilimi artıran birçok faktör bir araya gelerek vajinismusu ortaya çıkarır ve devam ettirir. Bunları ÅŸöyle sıralayabiliriz:
1- Erkeklerin (genellikle de babanın) güvenilmez ve tehditkar olduÄŸunun erken yaÅŸta fark edilmesi,
2- Kadınların (annenin) zayıf ve çaresiz, erkeklerin baskın olduÄŸunun erken yaÅŸlarda öÄŸrenilmesi,
3- Cinsel iliÅŸkinin kötü ve acı veren bir ÅŸey olduÄŸunun, fakat erkeklerin bunu istediÄŸinin ve kadının da buna katlanması gerektiÄŸinin erken yaÅŸta öÄŸrenilmesi,
4- Vücudun içine giren ÅŸeylerin acı vermesi ve ÅŸiddet olarak algılanması,
5- Korku ve öfke bastırılması; bunların ifade edilmesinin hoÅŸ karşılanmadığının erken yaÅŸta öÄŸrenilmesi. Duygusal ve fiziksel olarak açık olmanın tehdit edici ve güvenilmez olduÄŸunun öÄŸrenilmesi,
6- İlk denemelerde acı yaşanması.
TEDAVÄ°
Vajinismusun tedavisi kolay ve baÅŸarı oranı çok yüksektir. Tedaviye devam eden ve verilen ödevleri yapan hastalarda tedavi oranı hemen hemen % 100 civarındadır. Buna karşın, çok çeÅŸitli yanlış tedavi uygulamalarına tanık olduÄŸumuzdan, uygun olmayan tedavi yöntemlerini aktarmak gerekmektedir.
4-10 seans arasında ve 1-4 ay arasında deÄŸiÅŸen bir sürede ve haftada-iki haftada bir yapılan seanslardan oluÅŸur. Tedavinin esası vajinadaki istem dışı kasılmanın aÅŸamalı egzersizlerle ortadan kaldırılmasıdır.
Tedavide gevÅŸeme, imajinasyon, duyarsızlaÅŸtırma teknikleri kullanılır. Ayrıca vajinusmusa yol açan etkenlerin çözümlenmesi saÄŸlanır.
TEDAVÄ°DE UYGUN OLMAYAN YAKLAÅžIMLAR
1.Kızlık zarının operasyonla alınması: Vajinismusun kızlık zarıyla bir iliÅŸkisi yoktur ve kızlık zarının alınması sorunu çözmez.
2.Genel anestezi altında cinsel birleşme: Genel anestezi ile vajinal kaslar da
gevÅŸediÄŸinden cinsel birleÅŸme gerçekleÅŸse bile daha sonraki cinsel birleÅŸme denemesinde vajina kasları gene kasılacaktır. Üstelik iki kiÅŸinin haz paylaşımı
demek olan sevişme sırasında bir kişi uyutulmaktadır.Bu yaklaşım yararsız olduğu kadar etik de değildir.
3. Uyuşturucu pomadlar:Yararsızdır.
4. Kadının sarhoş edilmesi:Yararsızdır.
5. Anksiyolitik ilaçlar :Yararsızdır.
6. Sıcak su banyosu, anestezik pomadlar, aÄŸrı kesiciler, sıkıntı gidericilerin birlikte kullanımı: Vajinusmusta yararsız olup sadece cinsel birleÅŸme korkusu olan ama vajinal kaslarda kasılma olmayan vakalarda bunun gibi aslında yararsız olan tedavi yöntemleri kiÅŸi tedavi olacağına ikna olursa çoÄŸunlukla geçici olmak üzere iÅŸe yarayabilir.
7. Vajinaya botoks uygulanması: Botoks vajina kaslarını felç edeceÄŸinden botoks uygulaması ile cinsel birleÅŸme saÄŸlanabilir. Ancak, kadının korkusu, cinsel birleÅŸmeye karşı direnci ve varsa travmaları tedavi edilmeden kalır ve botoksun etkisi geçtiÄŸinde vajinusmus tekrar ortaya çıkabilir. Ancak bunlardan önemlisi kadının iradesini kırmaya yönelik bu giriÅŸimin etik olmamasıdır.
8. TEK SEANSLIK, ÇEŞİTLÄ° YATIÅžTIRICI VE AÄžRI GÄ°DERÄ°CÄ°, KAYGANLAÅžTIRICI MADDELER VERDÄ°KTEN SONRA, HEKÄ°MÄ°N ÇÄ°FTE VERDİĞİ TELKÄ°NLERLE VE KENDÄ° MUAYENESÄ°NDE HATTA KENDÄ° YANINDA CÄ°NSEL Ä°LÄ°ÅžKÄ°YE GÄ°RMEYE ZORLAMASI ne etik ne de bilimsel bir yaklaşımdır.
9.Genel anestezi altında cinsel birleşme: Genel anestezi ile vajinal kaslar da
gevÅŸediÄŸinden cinsel birleÅŸme gerçekleÅŸse bile daha sonraki cinsel birleÅŸme
denemesinde vajina kasları gene kasılacaktır. Üstelik iki kiÅŸinin haz paylaşımı
demek olan sevişme sırasında bir kişi uyutulmaktadır. Buyaklaşım yararsız olduğu kadar etik de değildir.
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
CETAD Antalya Bölge Temsilcisi
www.antalyaterapipsikiyatri.com
Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.
1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99
twitter/ Dr.SevilayZorlu