GÜVENLİ CİNSEL YAŞAM NE DEMEKTİR?
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara yakalanmamak veya yakalanma risklerini azaltmak, istenmeyen, planlanmamış bir zamanda gebe kalmayı engellemek için yapılabilecekler güvenli cinsel davranış biçimleri olarak tanımlanmaktadır.Güvenli cinsel davranışların başında cinsel ilişkiden kaçınma ya da cinsel ilişkiyi erteleme gelmektedir.Özellikle cinsel ilişkiye başlama yaşının küçülmesi, genç yaşta gebelik,gebelik sonlandırma ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara yakalanma sıklıklarının artması cinsel ilişkiden kaçınma/erteleme yönünde uyarı ve önerileri artırmakta, cinsel gereksinimleri karşılamak için de çeşitli alternatifler sunulmaktadır.Bu alternatiflerin başında tek eşlilik, eğer olamıyorsa korunmalı cinsel lişkiyi alışkanlık haline getirme ve KONDOM kullanmak gelmektedir.
CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYON NE DEMEKTİR?
Koruyucu önlem alınmadan hastalık etkeni bulunduran biri ile cinsel ilişkide penisin ağızla, vajinayla ya da anüsle birleşmesi olan ve genellikle cinsel organlarda belirtiler gösteren veya belirti göstermeden de seyredebilen sağlık sorununa cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (CYBE) adı veriliyor.Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar her ülkede önemli halk sağlığı sorunlarından birisi. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara günde bir milyon yeni vaka ekleniyor…Dünya Sağlık Örgütü’nün tahminlerine göre, her yıl yaklaşık olarak 174 milyon trikomonas enfeksiyonu, 92 milyon klamidya enfeksiyonu, 62 milyon gonore (bel soğukluğu), 12 milyon sifiliz (frengi) olmak üzere 340 milyon yeni vaka ekleniyor. Bu enfeksiyonlar arasında en yaygın olarak bilinenler gonore (belsoğukluğu), sifiliz (frengi) ve HIV enfeksiyonu (AIDS’le sonuçlanabilen bulaşma) olmasına karşın cinsel yolla bulaşma özelliği olan ve bu gruba giren enfeksiyon/hastalık durumlarına neden olabilen başka 30’dan fazla etken var. Bu etkenler, cinsel organlarda, deride,ağızda, anüste, boğazda, gözde görülebildiği gibi tüm bedenide sarabiliyor.
BİYOLOJİK YÖNDEN BULAŞMAYI ARTIRAN FAKTÖRLER…
KADINLARDA…
Üç önemli faktör cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı kadınları daha duyarlı hale getiriyor…
ERKEKLERDE…
Sünnetsiz erkekler, sünnetli erkeklere göre daha fazla risk altında
Sünnet derisinin penis üzerinde kıvrılması cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için bir depo durumunda
Sünnet derisi fiziksel travmalara karşı daha duyarlı olsa da sünnetle bu yüzeyin azaltılması koruyucu olabiliyor
Ancak sünnetin etkisi yorumlanırken, sünnetli olanların din, etnik grup ve ekonomik yönden de diğerlerinden farklı olabilecekleri ve cinsel davranışların sosyo-ekonomik durumla ilişkili olması gibi faktörler de göz önünde tutulmalı.
RİSKLİ CİNSEL DAVRANIŞLAR…
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların birinci sorumlusu cinsel ilişki…
Ancak, bulaşma riskini artıran RİSKLİ davranışlar da var…
Özellikle kondom kullanmadan, vajinal, oral veya anal cinsel ilişkiye girilmesi durumunda cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma riski yükseliyor…
İşte riskli davranışlar:
RİSKİ AZALTMANIN YOLLARI…
etmemek
o En fazla dikkat edilmesi gereken beden sıvıları: kan, semen, penisten
boşalma öncesi gelen sıvı, vajinal sıvılar ve cinsel yolla bulaşan
enfeksiyonlar nedeniyle oluşan yaralardan gelen sıvılar
DÜŞÜK RİSK TAŞIYAN CİNSEL İLİŞKİ BİÇİMLERİ…
EN GÜVENLİSİ TEK EŞLİLİK…
Pek çok kişi için ideal olan tek bir eşle cinsel yaşamın sürdürülmesi.
Eğer;
Eşlerden ikisi de başka bir kimse ile korunmasız cinsel ilişkiye girmiyorsa
Eşlerden ikisi de kan yoluyla bir enfeksiyon almamışsa, steril olmayan enjektör kullanmıyorsa
Eşlerden ikisinin de hâlihazırda bir enfeksiyonu yoksa erkek ya da kadının
bu ilişkide enfeksiyona yakalanmaktan korkmasına gerek yok.
Ancak pek çok kişi yaşamı boyunca birden fazla kişi ile cinsel ilişki yaşıyor. Örneğin, HIV enfeksiyonuna yakalanan kişilerin pek çoğu bu hastalığı tek eşli olarak yaşadıkları eşlerinden aldıklarını belirtiyorlar.
Eşler birbirlerine sadık olmaya karar vererek enfeksiyondan korunma önlemlerini alabiliyorlar.
Bu durumda her iki tarafın da enfeksiyon taşımadığından emin olmak gerekiyor. Örneğin, HIV enfeksiyonu gibi bazı enfeksiyonların belirti vermeleri için yıllar geçebiliyor.
Eşlerin gizli bir enfeksiyonun taşıyıcısı olup olmadıklarını anlamaları için bir
sağlık kuruluşunda muayene olmaları ve laboratuvar tetkiki yaptırmaları gerekir.
TEK EŞLİLİK, EĞER OLAMIYORSA…
Korunmalı cinsel ilişkiyi alışkanlık haline getirme ve KONDOM kullanmak
Kondom, erkek ya da kadın cinsel organına takılmaya uygun, içerisinde genellikle spermlerin etkinliklerini bozan maddeler de bulunan, gebelikten ve CYBE’den
korunma araçlarıdır.
Lateks, poliüretan, plastik veya hayvan dokusundan yapılan kondom, başlangıçta erkek için üretilirken günümüzde kadın için de üretilmeye başlandı.
ERKEK KONDOMU KULLANIRKEN DİKKAT …
kondomlar kullanılmamalıdır.
dikkat edilmelidir.
KADIN KONDOMU KULLANIRKEN DİKKAT …
kondomlar kullanılmamalıdır.
CETAD (Cinsel Eğitim Tedavi Araştırma Derneği)
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
CETAD Antalya Bölge Temsilcisi
www.antalyaterapipsikiyatri.com
Şirinyalı Mh. İsmet Gökşen Cad.
1528 S. Şahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99
facebook.com/antalyaterapipsikiyatri
twitter.com/DrSevilayZorlu