Cinsel içerikli düÅŸüncelerin ya da düÅŸlemlerin ve cinsel etkinlik için isteÄŸin, sürekli ya da yineleyici olarak az olması (ya da olmaması). Klinisyen, kiÅŸinin yaşı ve yaÅŸamındaki genel ve toplumsal-kültürel durum gibi cinsel iÅŸlevselliÄŸini etkileyebilecek etkenleri göz önünde bulundurarak böyle bir yargıya varır.
Olup olmadığını belirtiniz:
YaÅŸam boyu: Bu bozukluk, kiÅŸi cinsel açıdan etkin olduÄŸundan beri vardır.
Edinsel: Bu bozukluk, oldukça olaÄŸan bir cinsel iÅŸlevsellik evresinden sonra baÅŸlamıştır.
Olup olmadığını belirtiniz:
Yaygın: Belirli tür uyarımlar, durumlar ya da eÅŸlerle sınırlı deÄŸildir.
Durumsal: Yalnızca belirli tür uyarımlar, durumlar ya da eÅŸlerle ortaya çıkar.
O sıradaki ağırlığını belirtiniz:
Ağır olmayan: A tanı ölçütündeki belirtiler az sıkıntı doÄŸurur.
Orta derecede: A tanı ölçütündeki belirtiler orta düzeyde bir sıkıntı doÄŸurur.
Ağır: A tanı ölçütündeki belirtiler çok sıkıntı doÄŸur
TANIM
Cinsel istek bozukluÄŸu, süreÄŸen ve tekrarlayan bir biçimde cinsel fantezilerin ve cinsel etkinlikte bulunma isteÄŸinin azalmış olması ya da hiç olmaması durumudur. Azalmış cinsel istek bozukluÄŸu cinsel yaÅŸamın tümüne yayılmış olabilir ya da bazı durumlarla ilgili olabilir. Mesela hasta eÅŸiyle cinsel yakınlık isteÄŸi duymamasına karşın mastürbasyon yapabilir ya da erotik filmler izleyebilir. ÇoÄŸunlukla cinsel etkinliÄŸi baÅŸlatmaz ya da eÅŸi tarafından baÅŸlatıldığı zaman görev gibi kabul edip gönülsüzce eÅŸine katılabilir. Cinsel yaÅŸantı sıklığı çoÄŸu zaman düÅŸük olsa bile, eÅŸten gelen talepler ya da fiziksel yakınlık veya samimiyet için cinsel iliÅŸki sıklığı azalmamış olabilir.
Cinsel isteÄŸin azalmış olması uyarılma ve boÅŸalma zorluklarına neden olabilir. Bazı hastalar istekleri azalmış olduÄŸundan seviÅŸme sırasında konsantrasyonlarını kaybedip sertleÅŸmeleri bozulabilir ya da boÅŸalmaya ulaÅŸmadan cinsel iliÅŸkiyi bitirebilirler. Bazen cinsel ilgi ve istek azlığı dolayısıyla ortaya çıkan sertleÅŸme zorlukları yanlışlıkla sertleÅŸme bozukluÄŸu olarak deÄŸerlendirilip tedavi edilmeye çalışılabilir.
Cinsel isteksizlik eriÅŸkinliÄŸin başından beri olabileceÄŸi gibi sonradan da ortaya çıkabilir. BaÅŸlangıçta normal bir cinsel isteÄŸin bulunduÄŸu uzun bir dönemin olması tedaviye daha iyi yanıt olabileceÄŸi anlamına gelebilir. ErgenliÄŸin başından beri olan cinsel isteksizlikte ise çoÄŸunlukla daha ciddi etkenler söz konusudur.
SIKLIK
Cinsel istek azlığı erkeklerin %20 sinde görülür. Laumann ve arkadaÅŸlarının 1999 da Amerika da yaptıkları bir çalışmada; hiç evlenmemiÅŸ erkeklerde, halen evli olan erkeklere göre 3 kat daha sık cinsel istek bozukluÄŸu saptanmıştır.
NEDENLER
Erkekte cinsel isteksizlik çeÅŸitli nedenlere baÄŸlı olarak geliÅŸebilir. Nedenleri biyolojik ve psikolojik olarak ikiye ayırabiliriz.
BÄ°YOLOJÄ°K NEDENLER:
a) HASTALIKLAR:
Tüm kronik hastalıklar, böbrek üstü bezlerinin fazla ya da az çalışması, cinsellik hormonlarının azlığı, tiroid hormonlarının azlığı ya da artışı, epilepsi, beyin kanamaları gibi rahatsızlıklar cinsel ilgiyi azaltabilirler. Ancak cinsel hormonların az olması cinsel isteÄŸi azaltabilirken, fazla olması isteÄŸi arttırmaz.
b) Ä°LAÇLAR:
BaÅŸta DEPRESYON Ä°LAÇLARI, LÄ°TYUM, BAZI TANSÄ°YON Ä°LAÇLARI, PSÄ°KOZ TEDAVÄ°SÄ°NDE KULLANILAN BAZI Ä°LAÇLA
PSÄ°KOLOJÄ°K NEDENLER
1) Kişilik sorunları,
2) EÅŸcinsellik,
3) Cinsel Kaçınmalar,
4) Maskelenmiş Parafililer (cinsel sapkınlıklar),
5) Çocuk sahibi olmak istememek,
6) Psikiyatrik rahatsızlıklar,
7) Stres ve üzüntü kaynağı olan yaÅŸam olayları,
8) YaÅŸla veya çekicilikle ilgili endiÅŸeler,
9) Eşe ilgi kaybı,
10) Yakınlık sorunları,
11) Evlilik çatışmaları,
12) EÅŸin cinsel beceri eksikliÄŸi,
YARARSIZ TEDAVÄ° YAKLAÅžIMLARI
Hormonları normal düzeylerde olan kiÅŸilere seks hormonları verilmesi yararsız olduÄŸu gibi uzun vadede hormonal dengeyi bozduklarından zararlıdır. Cinsel gücü artırdığı söylenen koç yumurtası, kuvvet macunu, bal, pekmez, fındık, fıstık, istiridye gibi çeÅŸitli gıdaların bir yararı yoktur. Ancak kiÅŸi bunların yararlı olacağına inanırsa psikolojik olarak güven duyusu vererek kiÅŸiyi rahatlatabilir.
DEPRESYON Ä°LAÇLARI
Depresyonu olmayan birine verilen depresyon ilaçlarının birçoÄŸu cinsel isteÄŸi arttırmak bir yana daha da azaltırlar.
SAKÄ°NLEÅžTÄ°RÄ°CÄ°LER
Hiçbir yararı olmadığı gibi, özellikle barbitüratlar cinsel isteÄŸi azaltırlar.
TEDAVÄ° Ä°LKELERÄ°
Cinsel isteksizli e neden olan herhangi bir bedensel ve kronik hastalık, ilaç kullanım vb nedenler dikkatle araÅŸtırılmalı ve saptanırsa önce bu etkenlere yönelik bir tedavi plan yapılmalıdır. Kimi zaman bir ilacın deÄŸiÅŸtirilmesi, kimi zaman altta yatan önemli bir hastalığın saptanarak ortadan kaldırılması sorunu kolayca ortadan kaldırılabilir.
Ä°stek ve tiksinme bozukluÄŸunda nedeni çözmeyi hedefleyen, dinamik yönelimli cinsel terapiler daha iyi sonuç verirken klasik cinsel terapiye yanıt oranı nispeten düÅŸüktür.
Tedavide nedenlere yönelik çözümler daha çok önem kazanır. Tedavide çiftin cinsel iletiÅŸimlerinin arttırılması, cinsel isteklerini daha rahat ifade edebilmelerinin saÄŸlanması cinsel yaÅŸamlarındaki kısıtlılıkların kaldırılması amaçlanır. Ancak tedavide en önemli unsur cinsel isteÄŸi engelleyen unsurların bulunup ortadan kaldırılması ile kiÅŸinin gizli kalmış arzu ve fantezilerinin uyandırılmasıdır.
Güncel ve nispeten daha yüzeyde olan bir etkene karşı geliÅŸmiÅŸ cinsel istek veya tiksinme bozukluÄŸunda uyarlanmış seks terapisi yöntemleri iÅŸe yarayabilir ve denenmelidir.
Daha erken dönemlere ait, kronik, yaÅŸam boyu özellik gösteren ve derin dinamik nedenlerden kaynaklanan etkenler söz konusu ise sorunun ağırlığına göre dinamik yönelimli cinsel terapi ya da uzun süreli psikanalitik terapiler tercih edilmelidir.
CÄ°NSEL TERAPÄ°
Evlilik çatışmaları, gebelik korkusu, cinsel fobiler veya kaçınmalar, katı dini inançlar, yaÅŸla veya çekicilikle ilgili endiÅŸeler, eÅŸe ilgi kaybı, yakınlık sorunları, eÅŸin cinsel beceri eksikliÄŸi, güç dengesizliÄŸi, pasif agresif eÅŸ ve eÅŸte cinsel iÅŸlev bozukluÄŸuna sekonder geliÅŸen istek bozuklukları için öncelikli olarak cinsel terapi düÅŸünülmelidir.
DÄ°NAMÄ°K YÖNELÄ°MLÄ° CÄ°NSEL TERAPÄ°
Cinsel istek bozukluÄŸu, maskelenmiÅŸ “sapkınlıklar”, kiÅŸilik sorunları, cinsel kimlik veya yönelim sorunları, dirençli cinsel fobiler veya kaçınmalar, cinsel dürtüler üzerinde kontrolünü kaybetme korkusuna baÄŸlı ise dinamik yönelimli cinsel terapi daha uygun olabilir.
BÄ°REYSEL, UZUN SÜRELÄ° TERAPÄ°LER
Cinsel terapi ile sonuç alınamayan ve dirençli ciddi kiÅŸilik bozuklukları, cinsel kimlik ve yönelim sorunları, dinamik seks terapisine yanıt vermeyen maskelenmiÅŸ sapkınlıklar söz konusu ise uzun süreli psikanalitik terapiler yararlı olabilir.
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
CETAD Antalya Bölge Temsilcisi
www.antalyaterapipsikiyatri.com
Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.
1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99
twitter/ Dr.SevilayZorlu